1. Wat houdt een ‘burgerlijke partijstelling’ in?
Volgens het Belgische Strafrecht (inclusief verkeersrecht) kan iedere persoon die meentschade te hebben geleden door een misdrijf, zich burgerlijke partij stellen.
De burgerlijke partijstelling is gesteund op de artikelen 1382 en 1383 Burgerlijk Wetboek:
“Artikel 1382. Elke daad van de mens, waardoor aan een ander schade wordt veroorzaakt, verplicht degene door wiens schuld de schade is ontstaan, deze te vergoeden.”
De burgerlijke partijstelling houdt dus in dat het slachtoffer van een misdrijf, een ongeval of een andere foutieve daad, vergoeding voor de opgelopen schade wenst te bekomen.
Opgelet: als slachtoffer dient men een 3-voudige bewijslast te vervullen, namelijk:
- Bewijs van fout
- Bewijs van schade
- Bewijs dat de schade (mede) werd veroorzaakt door de fout ( = het ‘oorzakelijk verband’)
Het is derhalve van essentieel belang dat u zo snel mogelijk alle nuttige bewijsstukken en gegevens verzamelt die in het belang kunnen zijn voor de recuperatie van uw schade!
Cassier & Van Maldeghem advocaten kan u hierin bijstaan, begeleiden en de u toekomende schadevergoeding berekenen.
In de praktijk heeft de burgerlijke partijstelling meestal tot gevolg dat de benadeelde ineens ook partij wordt in de strafprocedure. Het is de strafrechter die zich over de schadevergoeding die door het slachtoffer wordt gevraagd, uitspraak moet doen.
Het niet moeten voeren van een afzonderlijke procedure bespaart de burgerlijke partij heel wat tijd!
2. Burgerlijke partijstelling: voorafgaande stappen
Als benadeelde van een misdrijf kan u:
- Klacht neerleggen bij de politie, dewelke uw klacht (doorgaans) in een proces-verbaal zal noteren;
- Klacht indienen bij de Procureur des Konings;
- Klacht neerleggen bij de onderzoeksrechter.
U kan zich tevens als benadeelde/burgerlijke partij laten registreren. Dit gebeurt door middel van een verklaring die u zelf aflegt, hetzij via uw advocaat.
Als slachtoffer zal u vervolgens op de hoogte gebracht worden van:
- De zittingsdag voor de raadkamer, correctionele of politierechtbank, met name de dag waarop de strafzaak waarin u als burgerlijke partij betrokken bent door het parket voor de rechtbank wordt gebracht;
- De beslissing tot seponering van de strafzaak en de reden daarvan;
- De beslissing van het parket om een onderzoeksrechter te gelasten voor de strafzaak waarin u betrokken bent.
De effectieve burgerlijke partijstelling kan op verschillende manieren geschieden, veelal afhankelijk van de fase waarin het strafonderzoek zich bevindt.
U kunt zelf de burgerlijke partijstelling verzorgen of u kunt hiervoor een beroep doen op een gespecialiseerd advocatenkantoor, zoals Cassier & Van Maldeghem advocaten.
Slachtoffers die een rechtsbijstandsverzekering hebben afgesloten, kunnen kosteloos een gespecialiseerde advocaat naar keuze onder de arm nemen.
3. Burgerlijke partijstelling: praktisch verloop algemeen
3.a. Ofwel burgerlijke partijstelling bij de onderzoeksrechter wanneer er nog geen gerechtelijk onderzoek werd opgestart
Wat betreft wanbedrijven en misdaden, heeft het slachtoffer de mogelijkheid om zich te wenden tot de onderzoeksrechter en zich aldaar burgerlijke partij te stellen.
Deze burgerlijke partijstelling volgt in de praktijk vaak op een gebrek aan gevolg dat de politie aan een aangifte heeft gedaan of in geval van de seponering van het dossier door het parket.
De burgerlijke partijstelling geschiedt door de neerlegging van een klacht, vandaar de benaming ‘klacht met burgerlijke partijstelling’.
U kan als slachtoffer deze klacht zelf opstellen en neerleggen of u kan ervoor opteren dat een gespecialiseerd advocatenkantoor, zoals Cassier & Van Maldeghem advocaten uw belangen behartigt.
Deze klachtneerlegging is niet kosteloos. Meer bepaald dient het slachtoffer een waarborgsom te betalen, dewelke over het algemeen varieert tussen 250,00 EUR en 750,00 EUR, afhankelijk van de aard en de omvang van de aangebrachte feiten.
Deze waarborgsom dient ter waarborg van de kosten van het onderzoek waartoe de onderzoeksrechter na de klachtneerlegging zal bevelen.
De onderzoeksrechter kan de zaak bijgevolg niet seponeren.
Pas op: Het gaat niet om een definitief verloren kost. In geval de dader effectief wordt veroordeeld, krijgt u als slachtoffer deze waarborgsom immers terug.
Weet dat de burgerlijke partij het recht heeft om aan de onderzoeksrechter om bijkomende onderzoekshandelingen te vragen.
3.b. Ofwel burgerlijke partijstelling bij de onderzoeksrechter wanneer er wel reeds een gerechtelijk onderzoek werd opgestart
Het neerleggen van een klacht met burgerlijke partijstelling is in deze hypothese volledig kosteloos. Er dient geen waarborgsom te worden betaald.
Ook hier kan u als slachtoffer de onderzoeksrechter vragen om bijkomende onderzoekshandelingen te verrichten.
Op die manier maakt u zich als slachtoffer kenbaar voor het gerecht en kunt u uw vordering tot het bekomen van een schadevergoeding instellen tegen de dader van het schadeverwekkend feit.
3.c. Ofwel burgerlijke partijstelling bij het vonnisgerecht
Stel dat het gerechtelijk onderzoek reeds een einde heeft genomen en de zaak ondertussen aanhangig werd gemaakt bij de Politierechtbank, de Correctionele Rechtbank of het Hof van Assisen.
In voorkomend geval kunt u zich als slachtoffer nog steeds burgerlijke partij stellen door ter zitting te verschijnen en aan de Rechter te vragen om nota te willen nemen van uw burgerlijke partijstelling.
Dit kan ofwel mondeling, ofwel schriftelijk (via een ‘nota burgerlijke partijstelling’ die naderhand meestal in conclusies zal worden uitgewerkt) gebeuren.
Het spreekt voor zich dat u er als slachtoffer alle belang bij heeft om gespecialiseerde hulp in te schakelen, die voor u een correcte en alomvattende ‘nota burgerlijke partijstelling’ opmaakt en die erover waakt dat uw belangen met de grootst mogelijke inzet worden verdedigd.
3.d. Ofwel burgerlijke partijstelling door middel van rechtstreekse dagvaarding
Indien het gerechtelijk onderzoek niet werd geopend (of reeds werd afgesloten) en de dader vervolgens niet door het Parket werd gedagvaard, kan u als slachtoffer – die een spoedige afhandeling van uw schaderegeling wenst – de strafvordering zelf op gang brengen door de zaak aanhangig te maken voor de Strafrechter.
Uw advocaat zal hiertoe een dagvaarding opstellen en deze rechtstreeks aan de dader laten betekenen om te verschijnen voor de bevoegde rechtbank.
Een rechtstreekse dagvaarding is evenwel slechts mogelijk voor bepaalde soorten misdrijven, namelijk voor overtredingen en wanbedrijven en dit (uiteraard) voor zover geen gerechtelijk onderzoek loopt.
3.e. Ofwel recuperatie van de schadevergoeding door middel van een burgerlijke procedure
Dit betreft de burgerrechtelijke variant van de rechtstreekse dagvaarding voor het strafgerecht.
Als slachtoffer van een misdrijf, bijvoorbeeld een verkeersongeval, kunt u een procedure opstarten voor de burgerlijke politierechtbank in recuperatie van uw schade.
Dit gebeurt in de praktijk meestal nadat de zaak door het parket geseponeerd werd.
Laat u ook hier bijstaan door een gespecialiseerd advocatenkantoor!
Immers, vaak worden wij gecontacteerd door slachtoffers die hieromtrent vragen hebben of die niet goed weten hoe ze dit moeten aanpakken.
Niet zelden delen zij ons mede dat hun rechtsbijstandsverzekeraar het niet eens is met hun beslissing om hun kansen te wagen voor de (burgerlijke) rechtbank.
Weet dat er in iedere polis rechtsbijstand verplicht een objectiviteitsclausule dient opgenomen te staan. Dit betekent dat indien uw rechtsbijstandsverzekeraar niet akkoord gaat met uw visie, u perfect (gedeeltelijk) kosteloos een beroep kan doen op een gespecialiseerd advocatenkantoor om uw dossier te bekijken en hierin te adviseren.
Meer informatie omtrent de rechtsbijstandsverzekering.
Wil u weten of u een beroep kunt doen op rechtsbijstand? Twijfelt u? Neem dan gerust vrijblijvend met ons contact op, zodat wij u daaromtrent uitsluitsel kunnen geven..
4. Burgerlijke partijstelling – strafprocedure reeds beëindigd
Ik was als slachtoffer niet op de hoogte van de strafprocedure en de strafrechter heeft reeds uitspraak gedaan. Wat nu?
Indien er reeds uitspraak werd gedaan op strafrechtelijk vlak, maar er nog geen datum werd bepaald voor de afhandeling van de burgerlijke belangen (‘de afhandeling der burgerlijke belangen werd voor onbepaalde tijd uitgesteld’ of ‘ambtshalve aangehouden’), is er geen reden tot paniek.
De dader van een misdrijf dient altijd eerst schuldig te worden bevonden aan de hem ten laste gelegde feiten, alvorens aan u als slachtoffer een schadevergoeding kan worden toegekend. Dit is de logica zelve.
Indien de dader werd veroordeeld, kan u als slachtoffer op basis van artikel 4 Voorafgaande Titel van het Wetboek van Strafvordering vooralsnog een rechtsdag bekomen waarop er over uw vordering tot schadevergoeding uitspraak wordt gedaan.
Uittreksel uit art. 4 Voorafgaande Titel van het Wetboek van Strafvordering:
“Onverminderd het recht om de zaak bij de burgerlijke rechter aanhangig te maken, kan een ieder die door het strafbaar feit schade heeft geleden, nadien door middel van een ter griffie ingediend verzoekschrift, in zoveel exemplaren als er betrokken partijen zijn, kosteloos verkrijgen dat het in het vorige lid bedoelde strafgerecht uitspraak doet over de burgerlijke belangen.
Dat verzoekschrift geldt als burgerlijke partijstelling.
Het verzoekschrift wordt door de griffier ter kennis van de partijen en, in voorkomend geval, van de advocaten gebracht onder vermelding van plaats, dag en uur van de zitting waarop de zaak wordt behandeld.”
U kan hiervoor op ons een beroep doen. Cassier & Van Maldeghem advocaten werkt dienaangaande zeer stipt en zorgt ervoor dat niet enkel een rechtsdag wordt bepaald, maar tevens conclusietermijnen in geval de dader het bestaan en/of de omvang van uw schadeclaim zou betwisten.
Op die manier wordt vermeden dat uw dossier nodeloos wordt vertraagd.
U kan ons hiervoor geheel vrijblijvend contacteren.
5. Burgerlijke partijstelling na verkeersongeval
Na een verkeersongeval volgt doorgaans een administratieve procedure, tijdens dewelke verzekeraars het één en ander in der minne trachten te regelen.
Indien de poging van de verzekeraars om de zaak in der minne op te lossen, op niks is uitgedraaid, zal u uw eis tot het bekomen van een schadevergoeding moeten vorderen als volgt:
5.a. Ofwel middels burgerlijke partijstelling voor de Politierechtbank
Indien uw tegenpartij bij het ongeval werd gedagvaard voor de Politierechtbank en uw schade nog niet (helemaal) werd vergoed, kunt u zich op de zitting burgerlijke partij stellen.
Cassier & Van Maldeghem Advocatenkantoor kan u hierbij helpen. Op de zitting wordt dan een nota ‘burgerlijke partijstelling’ neergelegd, samen met een bundel dat uw schadeclaim staaft.
U kan ook hier uw rechtsbijstandsverzekeraar aanspreken om tussen te komen in de kosten van deskundige bijstand.
Opgelet! De meeste verzekeraars werken samen met advocaten die aan een (sterk) verlaagd tarief werken. De dienstverlening is vaak navenant.
De praktijk wijst uit dat rechtsbijstandsverzekeraars hun verzekerden soms “één van hun advocaten” opdringen (al dan niet onder valse voorwendselen).
U hoeft dit NIET te pikken! U heeft het wettelijk recht om een gespecialiseerde advocaat naar uw keuze onder de arm te nemen, die een kwaliteitsvolle dienstverlening biedt!
Meer informatie aangaande rechtsbijstandsverzekering.
5.b. Ofwel middels een burgerlijke procedure voor de Politierechtbank
Het komt soms voor dat het openbaar ministerie de zaak heeft geseponeerd.
Indien u evenwel de mening bent toegedaan dat u in uw recht bent en u een schadevergoeding wenst te bekomen, kunt u een procedure opstarten voor de Politierechtbank, zetelend in burgerlijke zaken en dit via een rechtstreekse dagvaarding betekend aan de aansprakelijke partij.
Indien uw rechtsbijstandsverzekeraar u meedeelt niet akkoord te zijn met uw visie dat u in uw recht bent, kunt u de “objectiviteitsclausule” inroepen.
Dankzij deze wettelijk verplicht in de rechtsbijstandsverzekering op te nemen clausule bent u beschermd indien er tussen uzelf en uw verzekeraar een ‘conflict’ ontstaat.
U kan dan kosteloos het advies inwinnen van een gespecialiseerde advocaat naar keuze.
