Managementovereenkomsten zijn onbenoemde overeenkomsten die naargelang de invulling ervan onder verschillende gemeenrechtelijke (aanneming, lastgeving, of sui generis) en vennootschapsrechtelijke statuten kunnen vallen.
Recente rechtspraak stelt zich echter minder terughoudend op wanneer de vraag wordt voorgelegd of dit type van overeenkomsten niet kan leiden tot een toepassing van de handelsagentuurwet met alle gevolgen vandien.
Afbakening managementovereenkomst
Om de band tussen handelsagentuur en management te beoordelen is een afbakening van dit laatste noodzakelijk. De term managementovereenkomst dekt een zeer ruime lading in de praktijk. In essentie komt het erop neer dat de manager sturen neemt van het geheel of een deel van het bedrijf. Dit kan bestaan uit de algemene (“general manager”)of operationele leiding, of zelfs een specifieke taak (zoals de zogehete crisismanager).
Alleszins omvat management een zekere eindverantwoordelijkheid en beslissingsbevoegdheid om het bedrijf of een onderdeel van de onderneming te sturen.
Onderscheid met consultancy
Van de manager te onderscheiden, maar de grens is niet steeds zo duidelijk, is de consultant. De consultancyovereenkomst strekt zich in principe tot het verlenen van advies. Vaak komen wel gemengde taakomschrijvingen voor waarbij moeten gekeken worden wat de precieze taakinvulling is. Heeft het advies betrekking op het leiden van de onderneming, dan is het onderscheid met de manager gelegen in het ontbreken van enige beslissingsbevoegdheid.
Het is meteen duidelijk dat het onderscheid in de praktijk niet zo duidelijk is als de theorie doet vermoeden.
Raakvlak met de handelsagentuur
De handelsagent is permanent en tegen vergoeding belast met het bemiddelen en eventueel afsluiten van zaken.
De kwalificatie als bemiddelingsopdracht maakt dat er een raakvlak kan ontstaan met de uitvoering van een management- of consultancyovereenkomst.
Wat betreft de managementovereenkomst houdt het leiden van de onderneming vaak ook het bemiddelen in de totstandkoming van overeenkomsten met klanten in.
Voor de consultancyovereenkomst is de band misschien minder evident, maar de consultant wordt in de praktijk soms ingezet voor het aantrekken van nieuw cliënteel wat de facto een bemiddelingsopdracht tot stand doet komen.
Herkwalificatie?
In de meeste gevallen benoemen de partijen zelf de overeenkomst.
Minder geweten is dat de aangezochte rechter in geval van een conflict (meestal bij de beëindiging van de overeenkomst) de overeenkomst kan herkwalificeren zelfs tegen de benaming die de partijen zelf aan de overeenkomst hebben gegeven.
Het is daarbij van belang te weten dat de rechter weliswaar in eerste instantie toevlucht zal zoeken in de taakomschrijving die werd opgenomen in het contract maar zich daarnaast ook kan richten op de invulling die partijen daadwerkelijk daaraan gegeven hebben.
Anderzijds kan een herkwalificatie van de overeenkomst slechts aan de orde zijn wanneer daartoe voldoende specifieke elementen voorhanden zijn en het belang daarvan op de overeenkomst voldoende zwaarwichtig is.
Belang contractuele termen
In het licht van de evolutie in de rechtspraak neemt het belang van een zeer precieze redactie van de overeenkomst toe.
Indien dit uit het oog wordt verloren, dreigt de onderneming die een manager of consultant op zelfstandig basis aan het werk stelt met strenge voorschriften van de handelsagentuurwetgeving geconfronteerd te worden.
